Giá Vốn Hàng Bán Là Gì? Cách Tính Hiệu Giá Vốn Hàng Bán Chính Xác

Giá vốn bán hàng là một trong những khái niệm mà bất cứ người làm kinh doanh nào cũng nên hiểu. Nó gần như là một dữ liệu bắt buộc cần có, nhằm hạch toán lãi lỗ, giá trị hàng tồn kho,… và là dữ liệu căn bản nhất để đưa ra những tính toán, báo cáo chuẩn xác phục vụ cho suốt quá trình kinh doanh. Vậy giá vốn hàng bán là gì? Công thức tính như thế nào? Bài viết sau đây, Mona Software sẽ cung cấp cho bạn tất tần tật thông tin xoay quanh giá vốn, hỗ trợ việc quản lý dòng tiền trong kinh doanh dễ dàng hơn.

Khái niệm về giá vốn hàng bán

Trong các khoản đầu tư, chi phí nhập hàng là khoản ngân sách chiếm tỷ trọng lớn trong khâu kinh doanh. Do đó, việc hiểu giá vốn bán hàng là gì, sự hình thành của giá vốn và cách vận hành, tính toán sẽ giúp bạn khái quát được việc làm ăn kinh doanh ở cửa hàng thực sự có mức tăng trưởng ra sao.

Khái niệm

Giá vốn bán hàng là giá trị vốn của hàng bán, đã tiêu thụ trong một khoảng thời gian cụ thể (trong một kỳ). Trong giá vốn hàng bán bao gồm tất cả các chi phí liên quan đến quá trình tạo ra sản phẩm.

Giá vốn hàng bán gồm những gì?

Chi phí liên quan đến giá vốn hàng bán bao gồm tất cả các chi phí để tạo ra một sản phẩm. ví dụ như chi phí mua nguyên vật liệu, chi phí sản xuất hàng hóa, chi phí nhân công, chi phí quản lý doanh nghiệp, chi phí vận chuyển,… Tùy theo từng loại hình công ty khác, chúng ta sẽ các những cách định nghĩa về giá vốn khác nhau:

• Đối với các công ty thương mại: Các doanh nghiệp vận hành theo cách nhập sản phẩm sẵn có về bán. Giá vốn được hiểu là tổng tất cả các chi phí từ lúc mua hàng đến lúc hàng hóa đã có mặt tại kho bãi của doanh nghiệp, thường sẽ bao gồm: Giá nhập hàng hóa từ nhà cung cấp, chi phí để vận chuyển hàng hóa từ điểm nhập về kho, thuế và bảo hiểm hàng hóa,..
• Đối với các công ty sản xuất: Các doanh nghiệp trực tiếp sản xuất ra sản phẩm. Chi phí cấu thành nên giá vốn sẽ nhiều hơn so với những công ty thương mại, do công ty phải tính thêm chi phí nguyên liệu đầu vào để có thể sản xuất sản phẩm.

Ngoài ra, giá vốn hàng bán của mỗi công ty còn phụ thuộc ít nhiều vào những quy định dựa trên hợp đồng đối với nhà cung cấp.

Tình hình thực tế về quản lý giá vốn tại Việt Nam

Theo số liệu của AC Nielsen, Việt Nam hiện có hơn 1.3 triệu cửa hàng bán lẻ. Đáng chú ý hơn, có đến 90% các chủ cửa hàng tại các tỉnh và 70% cửa hàng còn lại tại các thành phố lớn vẫn đang quản lý cửa hàng bằng phương pháp ghi chép thủ công.

Dĩ nhiên, điều này ổn nếu bạn đang vận hành một mô hình kinh doanh cá thể, gồm các thành viên hộ gia đình, không thuê mướn nhân viên ngoài. Song một khi quy mô phát triển, bắt buộc các chủ doanh nghiệp phải cải cách tư duy quản lý của mình, hoặc chấp nhận dừng ở quy mô đó, khó có thể phát triển lớn lên.

Một ví dụ cụ thể về sự yếu kém trong quản lý giá vốn có thể kể đến chính là GNN Express. Theo đó, vị CEO công ty chuyển phát nhanh này đã phải thừa nhận rằng chính do năng lực quản lý dòng tiền yếu kém, không cân đối được thu chi đã dẫn đến việc lạm dụng và sử dụng tiền thu hộ (COD) của khách hàng để chi trả cho đến 5.5 tỷ đồng chi phí cho các hoạt động của công ty. Từ đó, doanh nghiệp này mất khả năng chi trả và đã tuyên bố phá sản.

Tầm quan trọng của giá vốn hàng bán đến hoạt động kinh doanh

Giá vốn sinh ra để làm gì?

Thị trường luôn có sự biến động. Không phải lúc nào nhà bán hàng cũng có thể nhập được hàng hóa chỉ với 1 mức giá ổn định duy nhất.
Giả sử hôm nay bạn nhập 1 lô sữa tươi 30 thùng với giá 25k/ hộp. Mặt hàng này tương đối dễ bán, do vậy nên sau 2 ngày bạn tiếp tục nhập thêm lô 20 thùng.

Song, hàng hóa khan hiếm, nhà cung cấp nâng giá lên 30k/ hộp do sự thiếu hụt nguyên liệu, chi phí sản xuất tăng mạnh, xăng xe tăng giá,… Không có cơ sở nào khẳng định giá nhập sẽ không tiếp tục biến thiên trong các lần nhập hàng tiếp theo.
Một cửa hàng trung bình sẽ bán từ hàng trăm cho đến hàng nghìn mã sản phẩm. Vậy vấn đề đặt ra là làm cách nào để biết số tiền bạn bỏ ra nhập hàng (giá vốn) là bao nhiêu khi số lượng hàng nhập và giá vốn (chi phí nhập) ở mỗi thời điểm là khác nhau? Việc tính giá vốn được sinh ra để giải quyết điều đó.

Tầm quan trọng của giá vốn hàng bán đến hoạt động kinh doanh

Giá vốn được xem là một trong những yếu tố tương đối quan trọng với hoạt động kinh doanh của cửa hàng. Đây là cơ sở để chủ doanh nghiệp định giá của sản phẩm, cũng như phản ánh giá trị hàng hóa tại thời điểm nhập hàng vào kho.

Nếu bạn đang kinh doanh với lượng hàng hóa và chủng loại sản phẩm đa dạng, hạch toán chính xác giá vốn sẽ giúp bạn:

• Quản lý chi phí trong cửa hàng một cách chính xác, cụ thể nhất
• Là chỉ tiêu quan trọng trong báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh
• Cơ sở để tính lợi nhuận gộp, giúp phản ánh hiệu quả hoạt động kinh doanh một cách chính xác.

Cách tính giá vốn hàng bán

Hiện có 3 cách tính giá vốn hàng bán như sau:

Công thức FIFO – Nhập trước xuất trước

FIFO chỉ phù hợp với các mặt hàng có hạn sử dụng, hoặc áp dụng cho các cửa hàng điện máy, máy tính, điện thoại,.. Trong mô hình bán lẻ tạp hóa, FIFO rất hiếm dùng vì tính phức tạp và rắc rối trong tính toán dữ liệu.

Khi giá tăng, kết quả theo phương pháp FIFO sẽ khiến giá vốn hàng bán thấp hơn. Trong điều kiện lạm phát sẽ làm tăng thu nhập ròng, kết quả là mức đóng thuế TNDN cao hơn.

Công thức LIFO – Nhập sau xuất trước

LIFO ngày càng ít người sử dụng. Thực tế, hiện tại chỉ còn 2 quốc gia là Mỹ và Nhật bản. Dẫu vậy, hội đồng chuẩn mực kế toán quốc tế (IASB) tại Mỹ lại phủ nhận cách tính này vì cho rằng kết quả tính thiếu sự chính xác.

Có một nhược điểm ở LIFO rất rõ ràng trong cách tính gái vốn này, chính là dữ liệu hàng tồn kho không đáng tin cậy. Hàng tồn kho luôn là sản phẩm cũ có giá tị lỗi thời với giá hiện hành.

Công thức tính bình quân gia quyền trong giá vốn hàng bán

Phương pháp tính giá vốn bán hàng hay còn gọi là công thức tính bình quân gia quyền là giải pháp phổ biến nhất, hiện đang được rất nhiều phần mềm quản lý bán hàng tân tiến sử dụng nhằm tính giá trị hàng tồn kho.

Theo phương pháp này, mỗi lần nhập hàng, giá vốn sẽ được tính lại theo công thức:

MAC = (A+B)/C

Với:

• MAC là giá vốn của sản phẩm, tính theo bình quân tức thời
• A là giá trị kho hiện tại trước khi nhập. Nói cách khác, A là tồn kho trước nhập X với giá MAC trước nhập
• B là giá trị kho nhập mới. Chính là tồn nhập mới x với giá nhập kho đã phân bổ chi phí
• C là tổng tồn = tồn trước nhập + tồn sau nhập

Lưu ý:

Với phương pháp bình quân gia quyền, cần đảm bảo thông tin số hàng tồn kho chính xác tuyệt đối. Nếu số lượng hàng tồn sai, sẽ dẫn đến cả tử số và mẫu số đều sai. Giá vốn bán hàng sai sẽ không thể tính lãi gộp và giá trị tồn kho đúng được.

Kết luận

Hy vọng qua bài viết này cùng các ví dụ về giá vốn hàng bán, bạn sẽ nắm được cách tính hiệu quả để hiểu trọn vẹn về chỉ số này, góp phần quản lý tài chính và đưa ra các chính sách, kế hoạch phát triển tốt nhất cho doanh nghiệp của mình. Chúc bạn thành công.